sanTazi pa.rsi onhelaTe sanTaz saVTa – lakCar nasag hor re

cHotu tudu(Chhatu Tudu) State -Aided College Teacher Dept. of Santali Sarat Centenary College

jHar TeTeT(Abstract) : nahag okTore Tigu kaTe sanam sanTaz ko aYO- azaf sanTazi pa.rsi lagiT gorob ko a.ykaw geya ? sanam tHaVre sanTazi pa.rsi Te roz reko ra.ska.g geya ? menKHan ostrik pa.rsi gHaroNc renag noWa sanTazi pa.rsi Tala Tege sanTaz ja.T koWag uprum jegeT jakaTre baNcaw e Doho akaDa । bHaroT Disom re ‘’7.4 miliyon’’ 5 gan hoz sanTazi pa.rsi Teko roz kana । pa.rsi Do ajag ka.mi joTHaT e ka.mi kana । abo ceD nowa sanTazi pa.rsi hara rakab la.giT joTHaT bon ka.mi kana ? siqoT Disom renag sofbiDHan re seleD akan 23 gotaf pa.rsi lekage sanTazi pa.rsi hoN kana miT gun-anag pa.rsi । nowa sanTazi pa.rsi Do jegeT jakaT reDo 94 ar siqoT reDo 13 anag tHaV e hamet akaDa, nowa Do Tina.g ra.ska. anag kaTHa kana । ar hoN noTe bHaroT bahre Disom reho sanTazi pa.rsi iDi kaTe etag ja.T ren hoz kohoN sanTazi pa.rsi iDi kaTE ayma leKan kHoNDron ka.mi ko huyug kana । sanTazi pa.rsi anDolon, saVTa, lakcar, bancaw la.giT Tinog Tinog gunman gakHuriya. Ko mayam, jiwi renag sanamag ko alay akaDa । nahag jug ren sanam sanTazi ko ceD, nowa reyag ma.n se sanTali pa.rsi lahanTi korawre, unku kowag jiwi re sanTi bon em DareyawDa ? pa.rsi re jaha leka Daya, Dula.z, gorob, saVTari-ari jiyon TalaTe lahanTi la.gTi ar nahag saVTa ren manwa kowag pa.rsi iDi kaTe haloT koge nowa kHoNDron onol saTam TalaTe sab rakab renag iq kurumutu akaDa ।

sabaD kHi(keywords) : sanTazi pa.rsi, pa.rsi saNMes, saVTa, lakcar,jegeT-lahanTi (Globalization)

eThob kaTHa(Introduction) : sanTazi pa.rsi Do a.di maze pa.rsi kana, a.di gun anag pa.rsi kana । menkHan saVheD ? jaha Do pa.rsi renag muruD la.hanTi doNga kana । sanTazi ol savheD Tina.g mazekana ?(1845 laha renag ki banug) nowa renag sabuDx Do etag pa.rsi ko leka jahan ol-Tol Do banug akaD-a । nahag jugxre Tigu kaTe , jahare etag etag pursi (bafla,hindi, ifraji eman pa.rsi koDo joTon-jogaw TalaTe jeleka laha calag kana । nofkan okTo re ceD sabuD paNja renag la.kTi banug-a ? palen nowa Do kHoNDron TalaTege sigil Dareyag-a । sanTazi pa.rsi Do maze pa.rsi, nowa Do a.di joTHaT kaTHa kana । menkHan sanTazi pa.rsi renag lahanTi ceD onka huy akana ? jaha leka etag etag pursi pa.rsi ko laha calag kana । sanTazi pa.rsi Do a.di harkeT saseD TalaTe aboren hapzam puruDHul kowag mayam renag DorTe moca moca Tege ko baNqcaw a.gu akaDa । Tina.g harkeT saseD sahaw lahaw kaTe aboren bir-banta ko , boNga barabari onozhiya.-onoliya. ko sab agu akaDa । pa.rsi anDolon (sofbiDHan 8 DHap re seleD) re Tina.g Tina.g nirol-sorol, buDx-a.kilan hoz ko Dal-Tol, nahacar, regec, jihol, okoy koDo jiwi hoN alay huy akan Takowa ; ona kaTHa ceD unag logon bon hiriq keDa ? sanTazi pa.rsi sofbiDHan re (2003 sal 22 disembor) seleD enTe palen bon mone joF kana, sanTazi pa.rsi Do juwa.n ena menTe ? nowa kukli renag Tela re la.y ganog-a … heN sanTazi pa.rsi juwa.n Do juwa.n akana, onaDo umer (maze) seDTe । menKHan sanTaz saVTa ren sanam manwa kowag monere ayO-azaf pa.rsi apnar seD TeDo niT hoN bale beker rege menag-a, nowa ge huDis renag kaTHa ।

Discussion : pa.rsi Do ja.T renag uprum e baNqcaw Dohoya । pa.rsi TalaTege ja.T kowag lahanTi huy Dareyag-a । DHa.rTi ren sanam Ja.T kowag ge apan apin ayO-azaf pa.rsi menag Takowa । sanam ja.T kowag ge ayO-azaf Te roz renag a.yDHa.r menag Takowa । Disom renag jahaN totHa rege jahaN pa.rsi ren hoz ja.sTi menag kowa oNde Do sorkarag sanam lekan ka.mi kohoN menDo so-sason saclaw, rajx-ari, ka.wdi-a.ri eman sanam lekan ka.mi ge ona pa.rsi TEge huy renag a.YDHa.r se la.kTi kana । pa.rsi, savTa,manwa ar lakcar TunkHi kaTe qel lekHan onako muDre a.di TeD ge ga.hir sa.ga.y menag-a । manwa begor pa.rsi jeleka baf e laha Dareyag-a, onkage pa.rsi begor savTa ar savTa begor lakcar । pa.rsi Do savTa renag a.rsi kana, arsi samaf re Tigu kaTe jeleka apnar horog baNDe bafkHan mutHa.n renag bHa.ruj bon sojHe Tabona, tHik onka ge pa.rsi TalaTege savTa, lakcar hobo samtHaw Dareyag-a । onaTege ol guru po. Ra.gHunaTH murmu la.y akaDa,….. ‘` ol menag Tama, roz menag Tama,DHorom menag Tama, amhoN menam । olem aD lere, rozem aD lere, DHoromem aD lere, amhNom aDog “।1 guru gomke Do nowa kaTHa a.di ga.hir uyha.r bHabna kaTe ol hoto akaDay । sa.ri geTo miDtaf ja.Tiyag pa.rsi, savTa, lakcar aDx lenkHan uni ja.Ti Do noya DHa.rTi kHon Dorya Dagx re unum aDog leka aDx cabayay । sanTazi pa.si soFbiDHan re seleD kaTe ge-ira.l (18) serma huy ena । enTerehoN sanTazi pa.rsi Te seceD ar pa.rsi lahanTi ka.mi-hora re sorkarag jaha leka goroc Tahen la.kTi kana, onkan goroc baF qelogog kana | nowa Do sorokarag miDtaF ba.ric uyha.r kana | menKHan ja.sTi ba.ric Do unge ayka.w kana, sanTaz hopon sanTazi pa.rsi akowag ayo-azaf huy kaTe rehoN sanTali midiyam iTun asza,kolej,jegeT birDya.gaz re jaha Tina.g ja.sTi ol pazhaw la.kTi TaheN kana una.g ja.sTi Do baF ko ol-pazhag kana | iqag Disa. huDis Teq baday akaDa hugxli jila re jahaN Tina.g sanTali midiyam pa.yla. DHap (praimari) iTun asza TaheN kana | ona kore kHon giDxra. Ren egaT-apaT bafla midiyam iTun asza Teko uca.z akaD kowa, kHali miD-bar iTun asza begor | nowa renag oje Do palen niT habij Teho ayo-azaf, mon- onTor re baFbon apnar DarekawDa ? palen bon hiriq eDa ayo azaf Do ayo Toya soman ? nowa kaTHa Do biswo kobi robinDronaTH hoN la.y akaDay ‘ }atri bhasa }atri dukdh’ । Tin bHOr ayo-azaF mon-onTor re baFbon apnaR Dareyag-a, unbHOr Do sanTaz kowag lahanTi ar sanTazi pa.rsi etag parsi barabari re aguy Do oho keya | Disom re sanTazi pa.rsi renag gun hoN etag etag pa.rsi ko leka ge | Tobe kHan ceDag etag pa.rsi seD mone Do gohorog kan Tabona ? sanTazi pa.rsi renag ceDag ma.n babon Doho Dareyag kana ? jaha pa.rsi kHa.Tir miDtaf alak ja.T menTe uprum e em akawaD bonay, ar ona uprum haTaw kaTe ge seza seza tHav bo hamet akawna | nowa jegeT renag etag etag pa.rsi ko tHen aboTege abowag kisa.z pa.rsi bon niDHa.n hocoyeT Tabona | lahanTi renag bulTe etag pa.rsi bo apnar jof kana । ol guru la.y akaDa, …. “ janam a.yO Do reNgec rehoN, unigey hagraha । janam roz Do niDHa.n rehoN, onaTEge seg-Maha “ 2 | kaTHa Do ekan sa.ri geya jom bi kaTE reho etag ozag re giTij kHon reNgec TeTaF apnaR ozagre GiTij Do a.di suk Tem ja.piD aNgaya | sanTaz ko pa.hil kHon Doko lahanTi akan geya nowa Do sa.ri | mone re a.di ra.ska. a.yka.g-a ona uyha.r kaTe; abo sanTaz ko pa.hil kHon nahag Do ol-pazhaw Te seceT kaTe lapHaF ma.n rebo ka.mi kana | dakTar, iFjiniyar, prOpHesor, maceD, ukil, ai.e.es, ai.pi.es eman eman opHisor bo benaw akana | menkHan Duk renag kaTHa Do ol-pazhaw hoz huy kaTe rehoN apnarag pa.rsi, savTa, lakcar ba.qcaw begor etag pa.rsi, savTa, lakcar bo apnar jof kana । sanTazi pa.rsiTe roz palen bon lajag kana ar hudiq bon mone eDa । menkHan miD maraf pa.rsi saNMesiya. Edgar H. Sturtevant, pa.rsi re~ag }e~et la.y akaday, ‘’ A language is a system of arbitrary vocal symbols by which members of a social group co-operate and interact’’3 nowa kaTHa Disa. lekHan pa.rsi Do miDtaf cinho kana, jaha Te manwa ko ako muDre mone renag bHab ko epem capal kana । menDo oKa pa.rsi hoN hudiw maraf Do baf kana । pa.rsi renag lahanTi seD Te Tayom laha huy Dareyag geya । nowa kaTHa baf bujkaTe giDxra. Ko sanTazi pa.rsi Te roz baf ceD hoco kaTe iflis, bafla, hinDi eman pa.rsi Te roz bon ceD ako kana | kaTHa re menag-a,……… ‘’ charity begins at home “ nahag Do nowa renag ultO huy akana | etag pa.rsi Tege giDxra. Kowag siKHna.T eThobog kana | nofka TeDo Tis rehoN apnarag pa.rsi, savTa, lakcar ceTan Dula.z baf janamog-a | nowa Tege palen seceT TalaTe savTa, lakcar renag lahanTi Do baf huyug kana | sara garij etag pa.rsi, etag savTa, etag lakcar re mesa kaTe sanam kowag mone re BHairas leka soro bolon kana etag saWTa, pa.rsi, ar lakcar | abo sanam gebo badaya roz TalaTe ge pa.rsi Do jiwiT Tahena nowa kaTHa Do ceD bon hiriq keDa ? etag pa.rsi seza ar olok Do baf mana geya | nowa TEDo adi lekan buD-a.kil hamet ganog-a ! menKHan apnarag pa.rsi ba.gi kaTe Do baf । apnarag pa.rsi TeDo apnarag savTa, lakcar hara-buru renag hoz dahar Disa. hametog-a । pa.rsi ar lakcar Do juri joTa kanakin . pa.rsi renag kami Do miT hozag mone renag a.yka.w ar miT hoz tHen a.zTi । sanTaz kowag jiyon renag sanamag ge pa.rsi TalaTe a.zTig-a । lakcar Do one a.zTig kan jiyon renag sanamag ge uti uti manaw baTaw se larcar । nahag jugx re qelogog kana DHa.rTi jakaT sanamag rege la.zha.y calag kana jeleka … manmi sav etag manmi- ag, pa.rsi sav etag pa.rsi-ag, DHorom sav – DHorom-ag, lakcar sav – lakcar-ag, emon CeD jiya.li sav – jiya.li-ag । nofkan la.zha.y re sanTaz kowag sanamag sawTe mone seD TehoN bon pa.huz hocog kana । onaTege mone onTor re apnarag koDo giTil PHarcagx kanTe etag kowag sorobolon kana । apnar boNga-buru, porob-puna.y, enej-sereq, a.ri-cali baf apnar kaTe etag boNga Durga, sorosoTi, karTik, BozO- Din Tebon kusi ra.ska.g kana । ozag ren guz akan pa.hil-hapzam ko baf Deba seba kaTe, gaTe ko sav jom qu renag parti- sati, giDra. Koyag janam maha, bapla maha ( bibaho barsiki) eman Tebo maTaw akana । sanTazi gayan se drama miT okoTo savTa baNqcaw, sonToz re a.di TeD ge enem TaheN lena । do. ke. Si. Tudu kaTHa lekaTe, ‘’gayan se drama Do qeqel, aNjom, uDug TalaTe soDorog ka~a’’।4 onaTe sanam lekan hozag mone re tHav e hamet leDa । menKHan pa.rsi renag goroc baf Te coriT kowag roz, kaTHagaban re etag pa.rsi renag orsof ar ceTan ma.n sanTali pa.rsi renag anat qelog kana । onaTEge palen laha leka mon onTor re tHav baf e hamet Dareyag kana । sanTaz ko Talare pa.hil Dofsal, lagxzesal, baha, sohoray eman kore ceTan kulhi laTar kulhi napay roz azaf pa.rsi Te gaban sereq, ru, raha Te aDoNrog TaheD । ona sereq roz ajom Te mone silpif ho ladag goDog TaheD । nahag aDHan sereq re kHicri pa.rsi ar a.zis roz azaf mesa kaTe bir ren ceNMeN kHancare Tol leka keset re Tol ena । seDay leka a.Ture biha.-bapla, baha-sohoray re enec, sereq Do askeD ar hiriqoNg kana । nowa begor calak kana keset sereq । rediO, ti. BHi. Re sanTazi ma.n an pa.rsi Te ucHa.g kana… sereq, gayan, THuTi, galmaraw ajom bafbon ha.wsi-yag kana । noTe sOsiyal midiya pHesbuk, iutiub, tuitar, whotseps eman kore kHicri mesa pa.rsi Te ucHa.nog kan sereq, kahni, gagmaraw eman Dobo kusiyag kana । nuwa sumuf Do baf-a; sOsiwal midiya TalaTe ol laGiT ol ciki baf kaTe, etag ciki Te baftHik sanTazi pa.rsi ol kaTe galmaraw bon epem capal kana । nowa koTEDo sanTazi pa.rsi, lakcar, savTa renag daNda sumuf Do baf e rapuD eDa ; pa.rsi renag lahanTi ar Dare cabag kana । Tobe keset, dijital renag bewhar ceD barij geya ? baf….. barij Dobo huyug kana abo sanTaz ! sanTazi pa.rsi joTHaT sahij baf baday kaTe, gonof baf Disa. kaTe, a.kHir baf uyha.r kaTe a.THa.riya. jaNDE TaNDe bewhar Do barij geya ।

sarkaTHa(Conclusion) : nahag jugre sanTazi pa.rsi renag poTob, paTHam ko baf parhaw Te paTHam ko ha.piDog kana ar poTob koDo poTob mura.y ozag re liNDiNr ko jomeDa । parhaw renag la.kTi ge baf ceDaD ? bepar, banijx, bica.r-acar (ain-aDaloD), cakri binid (miD bar CHada kaTE) sanam ge iflis, bafla, hinDi pa.rsi Te huyug kana । sorkarag nofkan ka.mi hoza re abo hoN meD luTur la.kTi kana bafkHan sanTazi pa.rsi baf ko parhaw-a ar baf bancaw-a । nahag jug re a.di lekan nawa jinis benaw kaTe seterog kana, nowa jinis korenag sanTazi a.za.( poribHasa) benaw re baf bo laha hijug kana । sanTaz boyha, misiko aDHan Do sanTazi pa.rsi napay sahij baf ceT kaTe ge sawheD carca se gaban reko DHurog kana , nowa TeDo savheD renag ma.n laTarog kana । uyha.r Doho huyug-a sanTazi parsi jiwiT Dohoy la.giT Do sanam sanTaz boyha ko jagWaz huyug Tabona । savTa, lakcar renag mare DHa.r sab Dohoy la.giT Do abo sanTaz ja.sTi kHon ja.sTi sanTazi pa.rsi roz, ar carca huyug-a, Tobe enaf jiyiT ar etag pa.rsi leka DHa.rTI jakaT re ma.n e hameta । sanTazi pa.rsi renag nasag hor jeleka Disa. uDug ena onkange sanTazi pa.rsi renag lahanTi hoN huy akan geya । sanTazi pa.rsi niT Do bahre Disom rehoN carca calag kana । dijital jug re sanTazi pa.rsi renag jaha baf jaha lahanTi Do huyug kan geya jeleka …… sanTazi kibrOd, sanTali uyikimidiya, srOpHtoyar, savheD carca, joTHaT sereq ( sanTali sereq elbam ) eman TaleTe nowa ge uprumog kana; sanTaz kowag pa.rsi, lakcar, savTa ceTan Dula.z Do nase rehoN menak TaboWa । sanam sanTaz kowag apnar pa.rsi, lakcar, DHorom, ari-cali ceTan Dula.z janam lenkHan ge savTa Do banCaw ruwa.rog-a । etag pa.rsi babon CeDa nowa kaTHa Do baf, menKHan apnar pa.rsi saha gidi kaTE Do baf । etag pa.rsi, savTa, lakcar, DHorom qelTE sikna.T bo haTaw-a, ona renag nokol Do baf । apnar Te uprumo-ab, apnar hoN ceD TehoN babo koma, sanam koTe sanam seD-Te aYO-azaf Debon apnar ।

Talare haTaw akan puTHi quTum (Reference) :
1 – p. }ur}u rghu~ath, ‘’lakcar sereq’’,
2 – do. besra d}y~ti, ‘’sa~tazi sav|ed re~ag ~aga}’’, ryal pablikesan, moyurbHNj, Dosar cHapa, 2015, sa.-65
3 – {. sh. ra}eswr, ‘’ sadhar~ bhasa bigya~ O bafla bhasa’’, pusTok bipni, kolkaTa, 2012, sa.-8
4 – {. €u{u ke. si. ‘’sa~tazi sav|ed re~ag O~Or} ar |ara’’, compaboTi tudu, raNci, 2012, sa.-36
5 – Wikipedia.org
Goro haTaw akan puTHi quTum :
1 – Dr. Ghosh Arun, ‘Santali A look into santal morphology,Gyan publishing house, New Delhi, 1994 .
2 – {. |e}br} rt~, ‘’sa~tali lkgitO }ye sa|ity r s~skriti, maDHa pablikesan, jamseDpur, 2005
3 – {. se~ suku}ar, ‘’bhasar itibrit’’, a~~d pablikesa~, klkata, 1998

Share

Facebook
Twitter
LinkedIn
Skype
WhatsApp
Telegram
Reddit

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.